วัฒนธรรมองค์กร
วัฒนธรรมองค์กร คือ ชุดสมมติฐานสำคัญซึ่งเกี่ยวกับความเชื่อ ค่านิยมองค์กร พฤติกรรมและแนวทางการปฏิบัติตัวของคนในองค์กร ที่ช่วยสร้างเป้าหมายองค์กรให้มองเป็นภาพเดียวกันและยังกำหนดวิธีการทำงานให้เป็นไปตามกลยุทธ์องค์กร ดังนั้นจึงไม่มีวัฒนธรรมองค์กรที่ดีหรือไม่ดี แต่วัฒนธรรมองค์กรนั้นส่งเสริมหรือขัดขวางเป้าหมายขององค์กรต่างหาก
ความสำคัญของวัฒนธรรมองค์กร
วัฒนธรรมองค์กรส่งผลต่อประสิทธิภาพการทำงาน โดยเฉพาะการกำหนดวิถีการทำงานให้เป็นไปในทางเดียวกัน เพื่อบรรลุเป้าหมายขององค์กร หากแบ่งผลกระทบคร่าว ๆ ให้เห็นภาพชัดเจนอาจแบ่งได้ดังนี้
ผลกระทบต่อพนักงาน
- ประสิทธิภาพการทํางาน
- ขวัญกําลังใจของพนักงาน
- ความพึงพอใจในงาน
- ความผูกพันต่อองค์กร
- ทัศนคติ
- แรงบันดาลใจ
- ความรับผิดชอบต่องาน
- การลาออก
ผลกระทบต่อระดับผู้บริหาร/ ผู้นำองค์กร
- การวางกลยุทธ์องค์กร
- การออกนโยบายและข้อปฏิบัติ
- การตัดสินใจว่าจ้างและฝึกอบรมพนักงานใหม่ รวมทั้งการเลื่อนตำแหน่งพนักงานในองค์กร
ผลกระทบต่อองค์กร
- ภาพลักษณ์ขององค์กร
จะเห็นได้ว่า หากวัฒนธรรมองค์กรแข็งแรงจะทำให้คนในองค์กรมองเห็นภาพเป้าหมายเดียวกัน ทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้งานออกมาดี ลูกค้าพึงพอใจ องค์กรก็สามารถเติบโตและสร้างผลกำไรต่อไปได้ อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ Happily Culture Handbook
ตัวอย่างวัฒนธรรมองค์กรของบริษัท Google, Zoom, Pixar, Salesforce, Buffer, REI, และ Airbnb
การสร้างวัฒนธรรมองค์กร
ในการมีวัฒนธรรมองค์กรที่แข็งแกร่งและสนับสนุนให้องค์กรเติบโตแบบยั่งยืนควรเริ่มต้นดำเนินการอย่างไร จากเฟรมเวิร์กของ https://www.corporateculturepros.com/ นำเสนอ 4 ขั้นตอนในการสร้างวัฒนธรรมองค์กร
การประเมิน (Assessment)
เป้าหมาย เพื่อสร้าง Roadmap ของวัฒนธรรมองค์กรในปัจจุบันและระบุพฤติกรรมที่ต้องเปลี่ยนหรือคงไว้แบบเดิมอย่างชัดเจน
คำถามสำคัญ
- วัฒนธรรมองค์กรของคุณส่งเสริมประสิทธิภาพการทำงานอย่างไร?
- ส่วนไหนของวัฒรธรรมองค์กรที่ต้องพัฒนา?
- ทำให้ระดับผู้บริหารเห็นด้วยกับการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมองค์กร ด้วยการเจาะจงว่าส่วนไหนทำได้ดีแล้วและส่วนไหนยังต้องปรับปรุง
เคล็ดลับและเครื่องมือ
- ตัวอย่าง 20 คำถามสำหรับประเมินวัฒนธรรมองค์กร
- เทมเพลตแบบสอบถามประเมินวัฒนธรรมองค์กร
- แบบประเมินองค์กรคุณมีวัฒนธรรมที่เป็นพิษ (Toxic Culture) หรือไม่
อธิบายวัฒนธรรมองค์กรของคุณได้จาก
- พันธกิจองค์กรหรือ Mission Statement
- ค่านิยมและหลักจริยธรรมที่ยึดถือ
ตัวอย่างค่านิยมองค์กร เช่น ความเคารพ (Respect)และความยุติธรรม (fairness), ความไว้วางใจ (Trust) และ การยึดถือหลักคุณธรรม (integrity), กรอบแนวคิดแบบเติบโต (Growth mindset), การทำงานเป็นทีม (Teamwork), ความผูกพันต่อองค์กรของพนักงาน (Employee engagement) และ โอกาสการเติบโตและก้าวหน้า, การสื่อสาร (Communication) และความโปร่งใส (transparency), ความหลากหลาย (Diversity), ผลลัพธ์ (Results), ความสมดุลระหว่างชีวิตและการทำงาน (Work-life balance), ผลกระทบต่อโลก - สภาพแวดล้อมการทำงาน
- การสื่อสารและการทำงานร่วมกันระหว่างสมาชิกในทีมและในองค์กร
การตระหนักรู้ (Awareness)
เป้าหมาย เพื่อให้ทุกคนในองค์กรต้องตระหนักร่วมกันว่า การเปลี่ยนแปลงจำเป็นต้องเกิดขึ้น
คำถามสำคัญ
- ทำไมต้องเปลี่ยน
- จะเกิดอะไรขึ้นถ้าเราไม่เปลี่ยน
- เรากำลังจะไปทางไหน
หมายเหตุ คำตอบต้องเกี่ยวพันกับความต้องการของลูกค้าและข้อได้เปรียบของคู่แข่งในตลาด ถ้าคำตอบเข้าเป้าจะสร้างแรงขับเคลื่อนแก่ทุกคนในองค์กรให้เคลื่อนไปสู่เป้าหมายได้
เคล็ดลับและเครื่องมือ
8 คำถามสร้างความจำเป็นเร่งด่วนในการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมองค์กรสำหรับผู้นำองค์กร
- อธิบายการเปลี่ยนแปลงที่จำเป็นเพื่อความสำเร็จขององค์กร (ทั้งเชิงธุรกิจและเชิงพฤติกรรมของคนในองค์กร และจะเกิดอะไรขึ้นถ้าไม่ทำ?)
- รู้สึกตื่นเต้นและรู้สึกต้องเร่งมือทำการเปลี่ยนแปลงหรือเปล่า? ผลลัพธ์ที่หวังคืออะไร? (ถ้าผู้นำไม่มีไฟในการเปลี่ยนแปลง แล้วคนอื่นจะมาสนใจทำไม)
- ให้คะแนนจาก 1-10 คำมั่น/ความมุ่งมั่นต่อการเปลี่ยนแปลง
- อธิบายการหมุนเวียนของทรัพยากรในระยะสั้น (เช่น เงิน คน การฝึกอบรม) เพื่อสนับสนุนและทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในระยายาว
- คุณจะทุ่มเทเวลา (ชม./1 อาทิตย์) กับเรื่องนี้โดยตรงเท่าไหร่? เพื่อสื่อสาร ให้ความรู้ และเสริมแรงของการเปลี่ยนแปลง
ผู้บริหารที่ทำให้การเปลี่ยนแปลงประสบความสำเร็จทุ่มเท 40% ของเวลาทำงานในช่วง 6-12 เดือนแรก คุณละพร้อมจะทุ่มเทหรือเปล่า? - ใครคือคนที่มีอิทธิพลต่อคนในองค์กร? ระบุและจัดการประชุมกลุ่มเล็ก ๆ หรือตัวต่อตัวกับพวกเขา เพื่อโน้มน้าวให้พวกเขาเชื่อในการเปลี่ยนแปลงที่กำลังจะเกิด
- คุณจะแสดงความรับผิดชอบและความมุ่งมั่นต่อการเปลี่ยนแปลงให้คนในองค์กรเห็นอย่างไร? เช่น แสดงตัวอย่างของพฤติกรรมที่อยากให้เกิดขึ้นในองค์กรให้เห็น
- พร้อมจะเอาจริงเอาจังกับคนที่ขัดขวางการเปลี่ยนแปลงมากแค่ไหน? เช่น ย้ายคนที่ต่อต้านออกไปจากตำแหน่งสำคัญ และให้รางวัลผู้ที่สนับสนุนการเปลี่ยนแปลงเป็นตำแหน่งที่จะช่วยนำทางการเปลี่ยนแปลงได้
การไปในทิศทางเดียวกัน (Alignment)
เป้าหมาย เพื่อทำให้ทุกคนในองค์กรมุ่งไปในทางเดียวกัน เพื่อไปยังเป้าหมายที่วางไว้ ผ่านการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่เป็นหัวใจสำคัญ
คำถามสำคัญ
- จะไปให้ถึงจุดนั้นอย่างไร?
เคล็ดลับและเครื่องมือ
- ชื่นชมและยอมรับพฤติกรรมที่องค์กรต้องการเห็นและให้เกิดขึ้นในองค์กร
- ส่งเสริมการแสดงความคิดเห็นของพนักงานเพื่อค้นหาสิ่งที่ขาดหายไป
- สร้างชุดค่านิยมองค์กรที่มีความหมายและพนักงานทุกคนยึดถือและปฏิบัติ
- ทำให้แน่ใจว่าผู้นำองค์กรยึดถือและปฏิบัติตามค่านิยมองค์กร
- สร้างวัฒนธรรมของความไว้วางใจและมีความปลอดภัยทางจิตใจ (Psychological Safety)
ความสามารถในการปรับตัว (Adaptability)
เป้าหมาย เพื่อพัฒนาความสามารถในการตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงที่ดำเนินไป ขั้นตอนนี้เกี่ยวข้องกับความมุ่งมั่นในระยะยาวมากกว่า 3 ขั้นตอนแรก เป็นขั้นตอนที่ต้องการวิสัยทัศน์และความกล้าหาญอย่างมาก
คำถามสำคัญ
- เราจะสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่ไอเดียดี ๆ ความกล้าเสี่ยงอย่างสมเหตุสมผล และการเรียนรู้อย่างรวดเร็วกลายเป็นเรื่องปกติ/กิจวัตรในองค์กรหรือไม่?
- องค์กรของคุณทำได้ดีและมีประสิทธิภาพขนาดไหน?
เคล็ดลับและเครื่องมือในการปรับตัว
4 ขั้นตอนเพื่อพัฒนาความสามารถในการปรับตัวต่อวัฒนธรรมองค์กร
- แสดงตัวอย่างให้เห็นว่าทำไมความสามารถในการปรับตัวต่อวัฒนธรรมองค์กรถึงมีความสำคัญต่อองค์กร
- นำเรื่องการตัดสินใจ ความร่วมมือกันในองค์กร และการโฟกัสที่ลูกค้ามาใช้ในการปรับตัว
- สร้างบทสนทนาเรื่องการฟื้นตัวจากการปรับผังองค์กรและการที่ทุกคนคือผู้กำหนดทิศทางหรืออนาคตของบริษัท เพื่อพัฒนาการปรับตัวต่อวัฒนธรรมองค์กร โดยผ่านผู้นำการเปลี่ยนแปลง
- พัฒนาแนวคิดว่าด้วยการเรียนรู้และความยืดหยุ่นส่วนบุคคล
เทมเพลตและตัวอย่างคู่มือวัฒนธรรมองค์กรสำหรับพนักงาน
หลังจากที่เรารู้ขั้นตอนการสร้างวัฒนธรรมองค์กรแล้ว ก็ต้องเริ่มลงมือปฏิบัติโดยสามารถออกแบบวัฒนธรรมองค์กรผ่าน Culture Design Canvas เครื่องมือที่ช่วยกำหนดวัฒนธรรมองค์กรด้วยการสร้างออกมาเป็นภาพโดยมีที่มาจากการทำ Business Canvas นั่นเอง และเริ่มดำเนินตามขั้นตอนตามเฟรมเวิร์กที่กล่าวมา 4 ขั้นตอน และเมื่อสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่ต้องการแล้วก็ต้องมีเอกสารหรือคู่มือสำหรับทุกคนในองค์กรให้เข้าใจตรงกันด้วย โดยสามารถสร้างผ่านไฟล์เอกสารง่าย ๆ หรือใช้แอปพลิเคชันเข้ามาช่วยเหลือได้ ตัวอย่างเช่น
- การสร้าง Culture Handbook บนแพลตฟอร์ม Notion
- เทมเพลต Company Culture
- Company Culture Code Template จาก Hubspot
- ตัวอย่างคู่มือวัฒนธรรมองค์กรสำหรับพนักงานของบริษัท Netflix
1. Assessment - การประเมิน
2. Awareness - การตระหนักรู้
3. Alignment - การไปในทิศทางเดียวกัน
4. Adaptability - ความสามารถในการปรับตัว
- ตัวอย่าง 20 คำถามสำหรับประเมินวัฒนธรรมองค์กร
- เทมเพลตแบบสอบถามประเมินวัฒนธรรมองค์กร
- แบบประเมินองค์กรคุณมีวัฒนธรรมที่เป็นพิษ (Toxic Culture) หรือไม่
- การสร้าง Culture Handbook บนแพลตฟอร์ม Notion
- เทมเพลต Company Culture
- Company Culture Code Template จาก Hubspot
